Δεν βλέπουμε αυτό που είναι μπροστά μας

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Το εγχείρημα Άμεσος Λόγος και Δράση 2 περνάει σε έναν νέο, αναβαθμισμένο πιστεύουμε, κύκλο μαθημάτων, παραγωγής γνώσης, λόγου και δράσης. Για τον λόγο αυτό κρίναμε απαραίτητο να ανανεώσουμε και τον τρόπο παρουσίας μας στο διαδίκτυο με ένα νέο site: τον Άμεσο Λόγο και Δράση 3 .  Στο εξής τα κείμενά μας θα δημοσιεύονται σε αυτόν τον ιστότοπο. 

Το παρόν μπλογκ θα συνεχίσει να υπάρχει ως αρχείο για τα κείμενά μας. 

Ευχαριστούμε όλους και όλες που μας στήριξαν μέχρι τώρα. Συνεχίζουμε. 

ΑΜΕΣΟΣ ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗ 2-3

Δεν βλέπουμε αυτό που είναι μπροστά μας  

Στην υπόθεση Μπαλτάκου ο ΣΥΡΙΖΑ, άσκησε έντονη κριτική στη ΝΔ και την κυβέρνηση, αλλά το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν έχει δώσει εδώ και καιρό το καλύτερο δείγμα γραφής όσον αφορά τη στάση του απέναντι στα φασιστοειδή ασπόνδυλα. Δεν είναι λίγες οι φορές που βουλευτές του ασκούν κριτική για πολιτική δίωξη της χα, για καθοδηγούμενη δικαιοσύνη και άνωθεν παρεμβάσεις στο έργο της (αλήθεια, είναι ποτέ δυνατόν η αστική δικαιοσύνη να είναι ουδέτερη, πολιτικο-ιδεολογικά;). Επίσης, ουκ ολίγες φορές, οι του ΣΥΡΙΖΑ έχουν συμμαχήσει με τους φασίστες στη βουλή στην καταψήφιση νομοσχεδίων, για λόγους τακτικίστικους: τη φθορά της κυβέρνησης και την καταγραφή ενός αντικυβερνητικού μετώπου. Τώρα, με αφορμή το πρόσφατο περιστατικό, κάνουν λόγο για «συνταγματική εκτροπή», για «ζήτημα δημοκρατίας και λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών». Αυτά όμως είναι και επιχειρήματα των νεοναζιστών. Η πολιτική αυτή μπορεί άνετα να του γυρίσει μπούμερανγκ: να πάρει την εξουσία η φασιστική συμμορία και το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να έλθει στη θέση του διωκόμενου, μαζί με πολλούς  άλλους υποψηφίους.     

Στο προκείμενο τώρα, το ζήτημα που τίθεται με την υπόθεση Μπαλτάκου δεν είναι κάτι καινούριο ή άγνωστο: στα κόμματα εξουσίας πάντα υπήρχαν θύλακοι συντηρητικοί και ακροδεξιοί. Στο ΠΑΣΟΚ, σε διαφορετικές περιόδους: «αυριανιστές» και λοιποί λαϊκιστές, μέλη της ΕΠΕΝ και λοιποί χουντικοί-ακροδεξιοί, που ελέγχονταν από τον Κουτσόγιωργα, «αγανακτισμένοι πολίτες». Στη ΝΔ: ακροδεξιοί και ρατσιστές, εθνικιστές-σωβινιστές, χουντικοί και συμπαθούντες των φασιστών. Αυτό επηρεάζει, άλλοτε λιγότερο και άλλοτε περισσότερο, τις πολιτικές γραμμές και κυβερνητικές αποφάσεις. Γίνεται δε για στρατηγικούς και τακτικούς λόγους, για να διεμβολίζεται εκλογικά ο δεξιός-ακροδεξιός χώρος που πάντα υπήρχε στην ελληνική κοινωνία (ο γνωστός «εθνικός κορμός»), ενώ τώρα έχει ενδυναμωθεί ιδιαίτερα. Έκφραση αυτού, η άνοδος των νεοναζιστών. Επίσης, οι εν λόγω ακροδεξιοί παράγοντες στα κόμματα εξουσίας πάντα είχαν τον ρόλο των δημοσίων σχέσεων, της επικοινωνίας με τα φιλικά τους πρόσωπα ή οργανώσεις, ώστε να μεσολαβούν στην κυβέρνηση για να παίρνονται μέτρα εκτόνωσης των ακροδεξιών πιέσεων και ανακλαστικών της κοινωνίας, αλλά και για να προσεταιρίζονται στελέχη του ακροδεξιού χώρου και να τα οδηγούν σε θεσμικούς ρόλους και πολιτικές (κεντροδεξιές), με πρόσφατο παράδειγμα την προσχώρηση στη ΝΔ και στην κυβέρνηση των Βορίδη και Γεωργιάδη. Τέλος, ο ακροδεξιός όχλος χρησιμεύει και ως μοχλός πίεσης και καταστολής στα πιο ατίθασα και εξεγερμένα κομμάτια της κοινωνίας.

Το κομβικό γεγονός στην υπόθεση αυτή είναι ότι σχεδόν όλοι υποτίμησαν το νεοναζιστικό μόρφωμα, το οποίο τώρα έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις κοινωνικής πανούκλας. Το υποτίμησαν παράγοντες της κυβέρνησης και της ΝΔ (και όχι η κυβέρνηση ή το πολιτικό σύστημα γενικά), που ίσως πίστεψαν ότι μπορούν να το χειριστούν προς όφελός τους. Όμως, δυστυχώς, το υποτίμησε επίσης τόσο η αριστερά όσο και ο αα χώρος. Γιατί να μην σκεφτούμε αυτοκριτικά-αναστοχαστικά ότι η ίδια («ελληνική») πολιτισμική νοοτροπία διαπερνάει όλους τους χώρους, όπως και την κυβέρνηση-εξουσία; Δηλαδή, η μη σοβαρή αντιμετώπιση των πραγμάτων: όπως σκέφτονται πολλοί από την αριστερά και τον αα χώρο ότι οι φασίστες είναι ελεγχόμενοι-χειραγωγούμενοι και απαξιώνονται, έτσι και σε κάποιους κυβερνητικούς παράγοντες κυριάρχησε η σκέψη ότι μπορούν να τους χρησιμοποιήσουν και μετά να τους πετάξουν. Και έτσι τελικά έπεσαν στην παγίδα τους, γεγονός πάρα πολύ επικίνδυνο.

Αλλά το πιο σημαντικό ζήτημα που ανακύπτει από αυτή την υπόθεση είναι το εξής: η όλη συζήτηση είναι αποπροσανατολιστική. Και επί της ουσίας, κανείς δεν βλέπει αυτό που είναι μπροστά του: αρνείται ότι υπάρχει ισχυρό και γνήσιο φασιστικό φαινόμενο και ότι η συντριπτική πλειονότητα των 500 χιλ. που ψήφισαν ναζιστές είναι συνειδητοί υποστηρικτές ή ενεργοί φασίστες και όχι «παρασυρμένοι». Αυτό ισχύσει για τον ΣΥΡΙΖΑ, που καταγγέλλει την ακροδεξιά τάση της ΝΔ και της κυβέρνησης. Η υπόρρητη δήλωση-νόημα μια τέτοιας θέσης είναι ότι η κοινωνική απήχηση και η εκλογική επιτυχία των νεοναζιστών είναι συγκυριακή και παροδική, γιατί ελέγχονται από κέντρα κυβερνητικά, και για όσο διάστημα εξυπηρετεί τα σχέδιά τους θα τους προωθούν. Όταν όμως δεν τους χρειάζονται θα τους παροπλίσουν. Άρα, δεν υπάρχει φασιστικό φαινόμενο στον ελλαδικό χώρο. Κι εδώ βέβαια πάλι μπαίνει η κοντόθωρη ψηφοθηρική λογική (να πάρουμε μαζί μας τον κόσμο).

Αλλά το ανάλογο επίσης ισχύει και για τον αα χώρο, που δίνει έμφαση στο ότι επιβεβαιώνεται από τις πρόσφατες εξελίξεις η θέση του για δημιουργία και έλεγχο των χρυσάβγουλων από το κράτος και την κυβέρνηση (αγαστή σχέση και συνεργασία κράτους-παρακράτους). Η εν λόγω θέση υποτιμά τη δυναμική του ναζιστικού-ρατιστικού ρεύματος στην ελληνική κοινωνία (συνοδεύεται συχνά δε από ένα, εθνοκεντρικό κατά βάση, ιδεολόγημα: οι Έλληνες έζησαν και υπέφεραν από τον φασισμό, άρα δεν μπορεί να είναι φασίστες). Δηλαδή υποστηρίζεται εμμέσως ότι δεν υπάρχει φασιστικό κοινωνικό φαινόμενο και ότι αυτό ελέγχεται και χειραγωγείται από την εξουσία. Μήπως τότε δεν υπάρχει το ενδεχόμενο-προοπτική για φασιστική εκτροπή; Δεν συμφέρει μερίδα του κεφαλαίου; Αλλά ακόμη και αν το φαινόμενο χα ξεκίνησε ως σχέδιο αποπροσανατολισμού και καταστολής των πολιτών και των αντιστάσεων, γιατί να μην έχει πλέον αυτονομηθεί; Εξάλλου οι κοινωνίες δεν είναι αυτόματες μηχανές που τις καθοδηγούν κάποιοι εγκέφαλοι κατά βούληση. Δεν μπορεί ένας μηχανισμός, όσο καλά οργανωμένος και αν είναι, να δημιουργήσει κοινωνικό κίνημα, ρεύμα ή φαινόμενο. Άρα οι κοινωνικές και πολιτισμικές-ανθρωπολογικές αιτίες υπάρχουν στην κοινωνία και εκδηλώθηκαν-εκφράστηκαν ανοιχτά μέσα από την άνοδο των νεοναζιστών.

Αντί όμως να μας προβληματίσει και να δώσουμε βάρος στο κρίσιμο σημείο, που είναι ο βαθύς συντηρητισμός της κοινωνίας και η πίεση από τα κάτω για ακροδεξιά ατζέντα στην πολιτική πρακτική, τα ρίχνουμε όλα στην κυβέρνηση (η οποία βλέπει τους ανθρώπους πρώτα απ’ όλα ως ψηφοφόρους). Το ζητούμενο για μια επαναστατική δράση είναι πώς θα αλλάξει την νοοτροπία-ιδεολογία των από κάτω, διαδικασία επίπονη, δύσκολη και μακροχρόνια. Πάντως με τσιτάτα, καταγγελίες, ταυτολογίες και αναμασήματα παλιών ιδεών και λόγων δεν πρόκειται να γίνει.  

Διαπιστώνεται λοιπόν ότι κυριαρχεί ένα κλίμα μαζικής αυτοτύφλωσης. Αλλά και παντού στον κόσμο αναβιώνει ο φασισμός, ο ρατσισμός, η ξενοφοβία, ο αντισημιτισμός, ο εθνικισμός και ο τοπικισμός. Η ιστορία ανακυκλώνεται, κατά ένα μυστήριο τρόπο. Γιατί άραγε; Η απάντηση είναι ότι όσο υπάρχει εξουσιαστικό ταξικό σύστημα, η ανθρωπότητα θα είναι εγκλωβισμένη σε έναν φαύλο κύκλο προόδου και παρακμής. 

Κατά συνέπεια, όσο υπάρχει καπιταλισμός, ο φασισμός-ναζισμός και ο ρατσισμός θα αναβιώνουν κάθε τόσο. Γιατί ο φασισμός-ναζισμός εμπεριέχεται στο βαθύτερο νόημα του καπιταλισμού, είναι στοιχείο της ίδιας της κίνησής του. Καθώς  ο τελευταίος είναι ένα σύστημα που αναβαθμίζει, εξορθολογίζει και τελειοποιεί την εκμετάλλευση και τον επιστημονικό εξανδραποδισμό του ανθρώπου, εμπεριέχει και το φαινομενικά αντίθετό του: τον φασισμό-ναζισμό ως απολυτοποίηση της μαζικής σκλαβιάς και εκμετάλλευσης, ως σκοτεινή και ανορθολογική-παρανοϊκή πλευρά του διαφωτιστικού και ορθολογικού-θετικιστικού καπιταλισμού. Είναι αυτή η «μετριότητα» που γεννά το απόλυτο κακό στην κοινωνία («Τα ειδεχθέστερα εγκλήματα διαπράττονται από τιποτένιους ανθρώπους που αρνούνται την ίδια τους την ατομικότητα», Χάνα Άρεντ), η οποία όμως θρέφεται στον καπιταλισμό: η αστική δημοκρατία της μάζας κάνει τον άνθρωπο μετριότατο, απρόσωπο, έτοιμο να γίνει φασίστας. Άρα μόνο η υπέρβαση του καπιταλισμού διασφαλίζει την ιστορική παρακμή και τον αφανισμό-αναίρεση και των δύο επιφαινομένων της ίδιας πραγματικότητας.

22/4/2014

Δημήτρης Φασόλης